Βρασίδας

(; – Αμφίπολη 421 π.Χ.). Σπαρτιάτης στρατηγός στην πρώτη περίοδο του Πελοποννησιακού πολέμου (431-421 π.Χ.). Η δράση του αναφέρεται κυρίως σε παράτολμες επιχειρήσεις εναντίον των Αθηναίων· στη Μεθώνη το 431, στην Πύλο το 425, όπου σε μια πολεμική ενέργεια «πάντων φανερώτατος Βρασίδας εγένετο», όπως αναφέρει ο Θουκυδίδης, στα Μέγαρα επίσης το 425 κ.α. Εκείνο όμως που προπάντων τον δόξασε ήταν η πρωτοβουλία του να μετατρέψει τον αμυντικό πόλεμο της Σπάρτης σε επιθετικό με την εκστρατεία του στη Μακεδονία και τη Θράκη, για να πλήξει την αρχήν των Αθηναίων στην καρδιά της, δηλαδή στις αποικίες τους. Έτσι, το 424, με δύναμη μόνο 1.700 αντρών, έφτασε στη Χαλκιδική όπου με το σύνθημα «επ’ ελευθερώσει των Ελλήνων παρελήλυθα», με τις πολεμικές του ικανότητες, με τη ρητορική του δύναμη, την προσήνεια και το ανώτερο ήθος, κατόρθωσε να αποσπάσει πολλές πόλεις από τους Αθηναίους (Άκανθος, Στάγειρα, Άργιλος, Αμφίπολις, Ηιών, Τορώνη κ.ά.). Οι Αθηναίοι ανησύχησαν, προπάντων για την απώλεια της Αμφίπολης, και έσπευσαν να αντενεργήσουν με εκστρατεία του ίδιου του δημαγωγού Κλέωνα για τη σωτηρία της· κάτω από τα τείχη της πόλης αυτής βρήκε τον θάνατο ο Β. σε μια θαρραλέα έξοδο από το τείχος, όπου σκοτώθηκε και ο Κλέων (421). Πολύ εύστοχα έχει ειπωθεί για τον Β. ότι το μόνο κοινό που είχε με τους συμπατριώτες του Σπαρτιάτες ήταν η ανδρεία, αλλά κι αυτή ήταν η μικρότερη από τις αρετές του. Το σπουδαιότερο προτέρημά του ήταν η ικανότητά του να κατακτά τη δημοτικότητα και να γίνεται αγαπητός στους ξένους.